چک از اسناد مهم تجاری می باشد که بسیاری از افراد در معاملات مختلف خود از آن بهره میگیرند و امکان پرداخت را برای آنها بسیار آسان نموده است. در تنظیم قراردادها، برای پرداخت مبلغ موردنظر راههای بسیاری وجود دارد که معمولترین آن استفاده از چک می باشد. برای تنظیم قراردادها، اصولا بین خریدار و فروشنده مبلغی رد و بدل میشود که این مبلغ میتواند در قالب چک باشد. یکی از دغدغههای مالکان و فروشندگان املاک در زمان معامله ملک این است که آیا خریدار، در زمانهای تعیین شده برای پرداخت بقیه ثمن معامله به تعهد خود عمل می کند یا خیر؟
در این مقاله نکات حقوقی مهم چک که هر شخصی باید از آن مطلع باشد را بررسی می کنیم.
نحوه صدور چک در معاملات
۱٫نکاتی که در هنگام صدور چک در معاملات باید رعایت گردد:
۲٫ یکی از شرایط قانونی لازم چک، داشتن تاریخ صدور میباشد. در ذیل امضای خود در چک، تاریخ صدور را درج کنید تاموعد دار بودن چک به راحتی قابل اثبات باشد.
۲٫تاریخ چک به صورت عدد و حروف توسط صادر کننده درج شود.
۳٫کلیه ارقام و عبارات متن چک با خط صادر کننده و امضا در حضور طرف معامله درج شود. امضای چک مهم ترین بخش آن است، بر اساس قوانین چک، چک بدون امضا فاقد اعتبار است و برای اینکه چک با قوانین چک مورد حمایت واقع شود نیاز به امضا دارد.
۴٫ از امضاهای ساده که به راحتی جعل میشوند استفاده نکنید.
۵٫ در متن چک علت صدور و مشخصات مورد معامله و نوع معامله باید درج شود.
۶٫ نام و مشخصات فروشنده (گیرنده) در متن چک درج شود.
در قسمت “در وجه ” که روی چک درج شده است اسم شخص دریافتکننده را ذکر کنید و از عبارت حامل استفاده نکنید.
به خط زدن عبارت چاپی (حواله کرد) در متن چک اکتفا نکنید بلکه در متن چک عبارت غیر قابل انتقال به شخص ثالث را درج نمایید. مندرجات چک را با دقت بررسی کنید تا جایی اشتباه نشده باشد.
در صورتی که چک را بابت تضمین ارائه میکنید
حتما در متن چک قید کنید که چک بابت تضمین معامله یا تعهد است چون در این صورت خود را از تعقیب کیفری مصون داشتهاید.
در زمان صدور چک صیاد
باید اطلاعات ذینفع یا همان دارنده چک به صورت دقیق درج گردد و دارنده نیز باید صحت آن را بررسی کند.
چکهای صیاد را نمیتوان بدون تاریخ صادر کرد، در نتیجه باید اطلاعات مربوط به تاریخ چک به صورت دقیق وارد شوند.
با قانونی شدن سامانه صیاد و الزام ثبت چک در این سامانه، این موارد باید در سامانه نیز ثبت گردد تا دارنده چک بتواند آن را وصول نماید.
با چک کشیدن به کسی پول قرض ندهید؛ زیرا صدور چک به معنی بدهی به دارنده چک است. چنانچه شما قصد قرض دادن به گیرنده چک را دارید؛ بنابراین به حسابش پول را به عنوان قرض واریز یا کارت به کارت کنید.
فسخ قرارداد به واسطه برگشت چک در مبایعه نامه
امکان فسخ قرارداد به واسطه برگشت چک در مبایعه نامه وجود دارد. در بسیاری از موارد فروشندگان به دلیل عدم آگاهی از مقررات چک و دیگر اسناد تجاری، از خریدار برای باقیمانده پول معامله، چک دریافت می کنند و مقرر میکنند چنانچه وجه چک در موعد مقرر وصول نشد، قرارداد به خودی خود فسخ می شود.
در معاملات عبارت” چنانچه به هر دلیل چکهای مورد معامله وصول نشود معامله به خودی خود فسخ می شود” قید شده است.
صرفا زمانی شرط فسخ صحیح و قابل پذیرش است که در قرارداد به صراحت عنوان: ” اگر چک به هر دلیلی قابل پرداخت نباشد معامله منفسخ خواهد شد” قید شود.
نکاتی که در زمان تنظیم قرارداد باید در خصوص چک بدانیم
- حتما در متن قرارداد شماره چکهایی را که بین دو طرف معامله رد و بدل میشود قید کنید تا از سوءاستفادههای احتمالی جلوگیری شود.
- در معامله با افراد و قبل از دریافت چک، بهتر است تا از حساب فرد استعلام گرفته شود. استعلام از حساب اشخاص به شما نشان میدهد که آیا شخص میتواند به تعهدات خود مبنی بر پرداخت عمل کند یا خیر. طبق قانون جدید صدور چک، افراد دارای چک برگشتی واجد شرایط دریافت دسته چک جدید نخواهند بود.
- استفاده از چکهای عادی در معاملات توصیه نمیشود چرا که در این موارد، به جز اعتبار شخص صاحب حساب، هیچ گونه تضمینی برای پاس شدن چک وجود ندارد و با توجه به خطراتی که دارد در معاملات ملکی رواج کمتری دارد.
-
در معاملات ملکی بهترین گزینه استفاده ازچک صیادی است.
- چکهای صیاد امنیت بالاتری نسبت به چکهای قدیمی دارند و نوع کاغذ و آرمهای برجسته آن قابل جعل نیست. هر برگ چک دارای کد شناسه صیاد اختصاصی است که از طریق آن میتوان اطلاعات صاحب حساب را به دست آورد و از حساب او استعلام گرفت.
-
ازچک بین بانکی رمزدار تضمین شده می توانید استفاده نمایید.
این چک توسط یک بانک صادر و تضمین پرداخت آن به عهده همان بانک صادر کننده می باشد. این نوع چک برای انتقال پول از یک بانک به بانک دیگر استفاده می شود واز مزیای آن امنیت و عدم امکان سو استفاده از آن و همچنین تضمین پرداخت آن است و همینطور هیچکس غیر از شخصی که چک رو دریافت کرده و نام وی روی چک می باشد نمی تواند چک رو وصول کند و صدور این نوع چک در وجه حامل ممنوع است ، فقط مشکلی که این نوع چک دارد این است که ما نمیتوانیم به صورت نقدی دریافت نماییم و فقط باید به حساب واریز شوند.
۷٫ توجه داشته باشید که چکی که در معامله دریافت میکنید تا حد امکان به نام خود فرد باشد و از حساب بانکهای تاییدشده کشور صادر شده باشد.
۸٫ چنانچه تعداد خریداران بیش از یک نفر است اما فقط یک چک دارند، سایر خریداران باید پشت چک را به عنوان ضامن امضا کنند.
۹٫ در تنظیم قرارداد برای استرداد چک ضمانت اجرا تعیین کنید. مثلاً اگر قرارداد فسخ یا باطل شد، فروشنده باید لاشه چک های ثمن را ظرف سه روز مسترد نماید والا روزانه مبلغ خسارت تاخیر در انجام تعهد دریافت می گردد.
۱۰٫ این موضوع را در قرارداد ذکر کنید که چک بدل از اصل تعهد به پرداخت ثمن نباشد تا چنانچه به هر دلیل چک مفقود شد، بتوانید بر اساس قرارداد اقدام نمایید. در غیر این صورت دادگاه حق شما را منحصر در مطالبه بر اساس خود چک میداند.
سخن آخر
چک در قراردادها نقش پرکاربرد دارند. بنابراین باید نکات کاربردی چک در تنظیم قراردادها را در نظر بگیریم. ابتدا که درصدد انعقاد یک قرارداد هستید از همراهی یک وکیل متخصص بهره بگیرید.
برای مشاوره می توانید با وکیل ملک همراهی کنید
